Cúc mùa chớm Đông.

   Hà Nội mùa này, vào những khắc tiết này của độ cuối Thu đầu Đông là những khắc thời có lẽ là dễ chịu nhất. Những sáng sớm đi làm, hay những chập choạng lên đèn, ra đường đã có thể quấn thêm một làn khăn mỏng, nhẹ điệu hững hờ cùng với áo khoác mỏng dịu dàng. Nắng hanh độ đầu trải những sắc trong trẻo trên những tàng lá xanh, bóng mướt. Cái sự đánh dấu khắc thời bằng một loài hoa, qua nhanh đến độ chỉ vài ba cuộc rượu nơi góc phố, với nhâm nhẩm khi đi trên đường, lướt qua những chiếc xe đạp với dáng thồ hoa quen thuộc, thấy lóa lên một vầng trắng điểm vàng, là sẽ mua lấy một bó về cắm nơi phòng khách. Nhưng cái sự vội vàng công việc, quẩn quanh rượu chè anh em bằng hữu hay với đủ những bận suy làm quên đi cái ý định, chợt nhớ thì mùa hoa đã qua. Loài hoa đánh dấu khắc Đông. Cúc họa my.

   Cúc họa my chỉ nở trong độ vài ba tuần lễ, khi mà cái se se chớm Đông vừa đủ làm lòng người thêm dịu nhẹ, vơi bớt đi những nhọc nhằn của những nặng gánh đủ đầy của cuộc sống. Hà Nội vốn thế, vẫn tự xa xưa là vậy với những loài hoa đánh dấu cho tiết thời. Hoa sữa với Hà Nội, chỉ nở khi độ Thu về. Nên loài hoa này trong cái dịu Thu của man mác mang sự lan tỏa trong không gian hương vị vốn nồng, nhưng trong tiết Thu se đã làm cho vị hương đó quyến rũ hơn nhiều. Đặt hương sữa vào một tiết trời nắng nóng như đổ lửa thì chả khác gì uống rượu một mình trong hầm tối không chút ánh sáng. Sữa với những thành phố gần xích đạo một năm nở đến bốn lần, thì không thể nào thi vị như sữa của Hà Nội được.

   Hoa sen cũng vậy. Vì thế mới có câu: Hạ thưởng lục hà trì. Hè về ngắm sen trên đầm xanh. Sen Hà Nội chỉ nở quãng độ từ tháng 6 đến tháng 8. Sài Gòn quanh năm sen nở thì phải. Nhưng phải thú thật, nhìn bông sen mùa này ở Sài Gòn, thấy tội nghiệp cho giống loài này nếu so với sen Hà Nội nở đúng mùa. Bởi bông sen bé và những phấn hồng bợt bạt hơn nhiều. Mùa này, những đầm sen ở Hà Nội, mạn hồ Tây đã khô khẳng những thân cọc rồi. Cốm non vẫn còn, nhưng cô hàng sẽ gói trong những tấm lá chuối thay vì gói trong những lá sen. Vị cốm gói lá chuối có cảm tưởng thơm hơn trong cái bùi ngậy vốn dĩ của thứ quà này, chấm với chuối trứng quốc, tưởng chẳng thể có gì ngon hơn trong một tối Thu dịu mát.

   Trước khi sen nở, chen rực trong sắc đỏ phượng chói là những vầng tím ngây ngắt của bằng lăng. Hè về trong râm ran tiếng ve u khắp các tàng cây dọc phố. Rồi lộc vừng nở hoa, rụng những thảm ối đỏ xuống mặt nước ven bờ Hồ. Nữ tú áo trắng thướt tha bên thảm rực đó tranh thủ ghi lại những khoảnh khắc. 

   Hoặc có những năm, lộc vừng thay lá lại vàng ối như trời thu xứ Âu.

   Sài Gòn mùa này bắt đầu mùa khô. Đã vắng đi nhiều những cơn mưa. Cũng bắt đầu là mùa nóng. Thấy người ta nói Noel và Tết ta lại là lúc Sài Gòn nóng nhất. Chưa trải nên cái sự nghiệm cũng là chưa biết, chỉ cảm nhận rằng, đã nóng hơn nhiều. Trong cái nóng này, tôi chợt nhớ rằng, đã là mùa hoa cúc họa my ở Hà Nội.

  Mùa hoa mà bọn tôi vẫn thường đùa rằng, nở như là nở trộm vậy. Thoáng qua, đã hết. Chả mấy chốc nữa, thay vì những hanh hao đang rải nắng lên những tàng cây xanh ngắt, sẽ là những gió mùa thổi vi vút trên những tán cây khô trụi. Sẽ là những mưa dầm gió bấc... Sẽ là những xoa xuýt hà hơi thành khói trên miệng để làm ấm đôi bàn tay đang lạnh giá. Sẽ lại thèm nhớ những bắp ngô nướng, khoai lang nướng mỗi nơi góc phố hay trên một góc cầu Long Biên...

   Cúc họa my. Mùa nở vội. Chỉ như một sự nhắc nhở mà thôi, về tiết mùa và cả về sự nhức nhói của một người xa xứ.